İzmir’de yaşanan deprem sonrası; hepimiz ‘Allah bir daha böyle felaketler yaşatmasın’ dedik… Dedik te; deprem bilimsel bir gerçek yani hepimiz bunu ve benzerlerini tekrar yaşayacağımızı çok iyi biliyoruz. Depremin olmasını engelleme şansımız yoksa bizim ona karşı alacağımız önlemde mi yok. Bakalım çevremize, her gün beşik gibi sallanan Japonya’ya örneğin, onlar sadece kendi dinlerinde ‘dua’ etmemişler, yapıları öyle güçlendirmişler ki bizde yıkıma sebep olan depremde onlar günlük hayatlarına devam ediyor.

1999’da Marmara’da yaşanan 7.4 büyüklüğündeki depremden bugüne ne yapıldı ülkede? Cılız, bireysel, müteahhitlerin rantı öne aldığı ‘kentsel dönüşüm’lerden başka. Van depremi yaşandı, Malatya depremi yaşandı, şimdi İzmir, yarın belki de İstanbul…

İstanbul’u da değil Maltepe’deki yapı stokuna bakalım. İlçedeki binaların yüzde 23’ü 1980 öncesinde yapılmış, yüzde 53’ü 1980-2000 arasında yapılmış. Binaların sadece yüzde 14’ü 2000 sonrası yani yeni deprem yönetmeliğine göre inşa edilmiş. Bu binaların yüzde 18.5’u yığma tuğla yani direk bile yok. Yüzde 80’i betonarme, yüzde 0.70’inde tünel kalıp kullanılmış.

7.5 şiddetinde olası bir depremde Maltepe’de çok ağır hasar yani yıkılması beklenen bina sayısı 237, ağır hasarlı bina sayısı 690, orta hasarlı bina sayısı 3388, hafif hasarlı bina sayısı 8156. Bir başka deyişle Maltepe’deki 28747 binadan 12471’i hasar görecek. Bunu ülkeyi yönetenlerde, İBB’dekiler de yerel yöneticiler de biliyor. 99 depremi sonrası hatırlıyorum bilim adamları 20 yıl içerisinde yeni bir büyük deprem beklediklerini söylemişlerdi. Biz bunu bile bile20 yılda eğer hiçbir adım atmamışsak, ya da attığımız adım devede kulak kalıyorsa yeni acıları yaşayacağız demektir.

Maltepe’de bazı mahalleler 40 yıldır tapu sorunu ile cebelleşiyor daha bunu çözememişiz. Siyasiler ya da yerel yöneticiler ‘çözdük, çözüyoruz’ gibi açıklamalar yapsalar da ‘kentsel dönüşüm, yerinde dönüşüm’ adı verilen projeleri gündeme getirseler de günün sonunda insanlar bu çürük binalara girmek zorunda kalıyor.

Maltepe İçin durum bu da İstanbul’un geneline baktığımızda farklı mı? Değil elbet üç aşağı beş yukarı diğer 38 ilçedeki durum birbirinin aynı. 20 koca yıl geçmiş, üstelik inşaatın ekonominin ana lokomotif olduğu 2005-2017 arasında binlerce müteahhit türetmemize rağmen yapı stokumuzu güçlendirememişiz.  İstanbul’a baktığınızda değişen sülieti görmek mümkün. Her yerde Maltepe’de bile gökdelenler hakim ama bunların hiç biri bulunduğu ilçenin sakinlerine güvenli yapı oluşturulmak için inşa edilmedi. Milyon dolara satıldı buralardaki daireler. Çürük binalarda yaşamak zorunda kalanlara uzaktı kısacası bu yeni yapılar. 

İstanbul şantiye alanına dönüşse de maalesef kentsel dönüşüm oranı bir iğnenin samanlıktaki kapladığı alandan farksız kaldı. Özetle yeni yapılar yapıldı, şehir büyüdü ancak bu yeni yapılar eski sakinler için inşa edilmedi. Aralarında sınıf atlayıp daha lüks binalara geçenler elbette oldu ancak o eski yapılar bu kez mezarı olacakları yeni gelenlerin bugün sığındığı yuvalar oldu.

Allah bir daha böyle felaketler yaşatmasın elbet ancak başta da söylediğimiz gibi; felakete maruz kalmamak için ey insanoğlu sen ne yaptın?